HR รีพอร์ต

วิชาที่เปลี่ยนชีวิตนักเรียน Stanford

เมื่อนักเรียน MBA ที่ Stanford พูดถึงวิชาหนึ่งในหลักสูตร พวกเขามักจะบอกว่า “วิชานี้คุ้มค่ากับค่าเล่าเรียนทั้งหมดเลย” วิชาที่ว่านี้มีชื่อเรียกเล่นว่า “Touchy Feely” แต่ชื่อจริงคือ “Interpersonal Dynamics” หรือ “พลวัตของความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล”

หลังจากสอนวิชานี้มารวมกัน 75 ปี อาจารย์ Carole Robin และ David Bradford ตัดสินใจเขียนหนังสือ “Connect: Building Exceptional Relationships” ขึ้นมา เพื่อแบ่งปันความรู้อันล้ำค่านี้ให้คนทั่วโลกได้เรียนรู้

วิชาแห่งการเปลี่ยนชีวิต

“ผมเรียนวิชานี้ตอนเป็นนักเรียน MBA” เล่าให้ฟังโดยผู้จัดการคนหนึ่ง “ตอนแรกคิดว่าจะเป็นวิชาง่ายๆ เกี่ยวกับการสื่อสาร แต่กลับกลายเป็นวิชาที่เปลี่ยนชีวิตผมมากที่สุด”

“ก่อนเรียนวิชานี้ ผมเป็นคนที่ไม่ค่อยเปิดใจกับใคร ทำงานเก่งแต่เพื่อนร่วมงานรู้สึกเข้าถึงตัวผมยาก หลังจากเรียนจบ ผมเริ่มเข้าใจว่าการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นทักษะที่เรียนรู้ได้”

นี่คือเรื่องราวที่เกิดขึ้นกับนักเรียนหลายพันคนที่ผ่านวิชานี้มา พวกเขาได้เรียนรู้ว่าความสัมพันธ์ที่แข็งแกร่งและมีความหมายนั้นสร้างได้ ด้วยการเข้าใจหลักการง่ายๆ แต่ทรงพลัง

การเดินทางสู่ “ความสัมพันธ์พิเศษ”

ผู้เขียนอธิบายความสัมพันธ์ของคนเราเหมือนกับการปีนเขา มีเส้นทางที่ชัดเจนจากจุดเริ่มต้นไปสู่จุดหมาย

ชั้นที่ 1: ความสัมพันธ์ผิวเผิน

“สวัสดีครับ สบายดีมั้ยครับ” “สบายดีครับ แล้วคุณล่ะครับ” “ดีครับ วันนี้อากาศดีนะครับ”

นี่คือตัวอย่างของการสนทนาผิวเผิน คุยกันได้ แต่ไม่มีการเชื่อมโยงจิตใจ เหมือนเพื่อนใน Facebook ที่มี 500 คน คุณรู้ว่าพวกเขากินอะไร ไปไหน แต่ไม่รู้ว่าพวกเขาเป็นคนยังไงจริงๆ

ชั้นที่ 2: ทุ่งหญ้า (The Meadow)

เมื่อความสัมพันธ์เริ่มลึกขึ้น คุณจะรู้สึกสบายใจกับคนๆ นั้นมากขึ้น เริ่มแบ่งปันเรื่องราวส่วนตัว ความกังวล ความฝัน

“วันนี้ผมรู้สึกเครียดมากเลย โปรเจกต์ที่ทำอยู่ไม่ค่อยไปตามแผน” “ผมก็เคยเจอแบบนี้ เล่าให้ฟังหน่อยสิ”

การสนทนาแบบนี้ทำให้เราเริ่มรู้จักกันในระดับที่ลึกกว่าผิวเผิน

ชั้นที่ 3: ยอดเขา – ความสัมพันธ์พิเศษ

นี่คือจุดหมายปลายทางที่หนังสือต้องการจะพาเราไป ความสัมพันธ์ที่คุณสามารถ:

• เป็นตัวเองได้อย่างเต็มที่ ไม่ต้องแสดงเป็นคนอื่น
• ไว้วางใจได้ ว่าสิ่งที่เล่าให้ฟังจะไม่ถูกนำไปใช้ในทางร้าย
• จัดการความขัดแย้งได้อย่างสร้างสรรค์ แทนที่จะหลีกเลี่ยง
• มุ่งมั่นช่วยให้กันและกันเติบโต ไม่ใช่แค่ใช้ประโยชน์จากกัน

กฎ 15%: เคล็ดลับการเปิดใจแบบปลอดภัย

หนึ่งในเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดในหนังสือคือ “กฎ 15%” ซึ่งเป็นวิธีการเปิดเผยตัวเองแบบค่อยเป็นค่อยไป

เข้าใจเขตต่างๆ ในใจเรา

จินตนาการว่าในใจเรามีวงกลม 3 วง:

วงในสุด – เขตปลอดภัย: สิ่งที่คุณพูดได้โดยไม่ต้องคิดมาก เช่น ชื่อ อายุ งานที่ทำ อาหารที่ชอบ

วงกลาง – เขตการเรียนรู้: สิ่งที่ทำให้คุณรู้สึกกังวลหรือไม่แน่ใจนิดหน่อย แต่ไม่ถึงกับอันตราย เช่น ความกลัว ความผิดพลาดที่เคยทำ ความฝันที่ยังไม่บรรลุ

วงนอกสุด – เขตอันตราย: สิ่งที่คุณไม่อยากบอกใครเด็ดขาด เช่น ความลับครอบครัว ความผิดพลาดร้ายแรง

กฎ 15% ในทางปฏิบัติ

แทนที่จะพูดว่า: “วันนี้ดีครับ” ลองพูดว่า: “วันนี้รู้สึกกังวลเรื่องงานหน่อยครับ”

แทนที่จะพูดว่า: “ผมชอบหนังเรื่องนี้” ลองพูดว่า: “หนังเรื่องนี้ทำให้ผมนึกถึงความสัมพันธ์ของผมกับพ่อ”

ตัวอย่าง

น้องแนท วัย 28 ปี เล่าประสบการณ์ว่า:

“ผมเป็นคนขี้อายมาก มีเพื่อนสนิทน้อยมาก วันหนึ่งอ่านหนังสือ Connect แล้วลองใช้กฎ 15%

เมื่อก่อน เวลาเพื่อนร่วมงานถามว่า ‘วันนี้เป็นยังไง’ ผมจะตอบแค่ว่า ‘ดีครับ’

หลังอ่านหนังสือ ผมลองเปลี่ยนการตอบเป็น ‘วันนี้รู้สึกเครียดหน่อยครับ ลูกค้าเปลี่ยนแผนไปเปลี่ยนมา’

ปรากฏว่าเพื่อนร่วมงานคนนั้นเริ่มเล่าเรื่องของเขาให้ฟังเหมือนกัน เราก็เริ่มคุยกันลึกขึ้น สนิทกันมากขึ้น

ตอนนี้เขาเป็นเพื่อนสนิทคนหนึ่งของผมแล้ว”

ศิลปะการให้ Feedback แบบสร้างสรรค์

การให้ feedback คือทักษะที่คนส่วนใหญ่ทำไม่เก่ง เพราะไม่เข้าใจหลักการสำคัญ

แนวคิด “สามความจริง”

ในการสื่อสารระหว่างคนสองคน จะมี “ความจริง” อยู่ 3 อย่าง:

1. ความตั้งใจของคุณ – สิ่งที่คุณหมายจะทำ
2. พฤติกรรมของคุณ – สิ่งที่คุณทำจริงๆ ที่คนอื่นเห็น
3. ผลกระทบต่อผม – สิ่งที่ผมรู้สึกจากการกระทำของคุณ

เส้นแบ่งที่สำคัญ

ลองจินตนาการว่ามีเส้นแบ่งอยู่ระหว่าง “ความตั้งใจ” กับ “พฤติกรรม” สิ่งใดที่อยู่ฝั่งความตั้งใจ เราไม่ควรเอามาพูด เพราะเราไม่รู้จริงๆ ว่าคนอื่นคิดอะไร

ตัวอย่างการให้ Feedback ที่ผิด vs ถูก

แบบผิด: “คุณไม่ฟังฉัน คุณไม่สนใจฉัน” (นี่คือการเดาความตั้งใจ)

แบบถูก: “เมื่อฉันพูด คุณมองโทรศัพท์ตลอดเวลา ทำให้ฉันรู้สึกว่าสิ่งที่ฉันพูดไม่สำคัญ”

เรื่องราวจากพี่มิ้ง ผู้จัดการทีม

“ก่อนอ่านหนังสือนี้ ผมมักจะบอกลูกน้องว่า ‘นายไม่ตั้งใจทำงาน’ เวลาเขาส่งงานช้า ผลคือเขาโต้แย้งกลับว่า ‘ไม่จริงครับ ผมตั้งใจมาก’ แล้วเกิดเป็นการทะเลาะกัน

หลังอ่านหนังสือ ผมเปลี่ยนมาพูดว่า ‘เมื่อคุณส่งงานช้ากว่ากำหนด 3 วัน ผมรู้สึกกังวลว่าจะส่งให้ลูกค้าไม่ทัน’

เห็นไหม ไม่มีการเดาความตั้งใจ แค่บอกพฤติกรรมที่เห็น และผลกระทบที่เกิดขึ้น

ผลคือลูกน้องไม่โกรธ แต่เริ่มอธิบายปัญหาที่เจอ เราก็ช่วยกันแก้ไขได้”

ความเปราะบางคือจุดแข็ง ไม่ใช่จุดอ่อน

หนึ่งในข้อความสำคัญของหนังสือคือการทำลายความเชื่อเก่าๆ ที่ว่า “ผู้นำต้องแข็งแกร่งเสมอ ไม่ควรแสดงความอ่อนแอ”

เรื่องราวของ CEO รายหนึ่ง

“ผมเป็น CEO ของบริษัท startup ตอนแรกคิดว่าต้องเท่ห์เสมอ ไม่ควรให้ลูกน้องเห็นว่าผมกังวลหรือไม่แน่ใจ

แต่ช่วงที่บริษัทเจอปัญหาใหญ่ ผมตัดสินใจลองใช้หลักการจากหนังสือ Connect ผมเรียกประชุมทีมแล้วพูดตรงๆ ว่า:

‘ผมรู้สึกกลัวมากตอนนี้ ไม่แน่ใจว่าจะผ่านวิกฤตนี้ไปได้มั้ย ผมต้องการความช่วยเหลือจากทุกคน’

แทนที่ทีมจะเสียความเชื่อมั่น พวกเขากลับรู้สึกว่าผมเป็นมนุษย์จริงๆ ไม่ใช่หุ่นยนต์ พวกเขาเริ่มแบ่งปันความคิดเห็นมากขึ้น ช่วยเหลือกันมากขึ้น

ท้ายที่สุด เราก็ผ่านวิกฤตมาได้ด้วยกัน”

ทำไมความเปราะบางถึงมีพลัง

เมื่อเราแสดงความเปราะบาง:

• คนอื่นจะรู้สึกว่าเราเป็นมนุษย์เหมือนพวกเขา
• พวกเขาจะกล้าแสดงความเปราะบางกลับมา
• ความไว้วางใจจะเพิ่มขึ้น
• การทำงานร่วมกันจะมีประสิทธิภาพมากขึ้น

การจัดการความขัดแย้งแบบสร้างสรรค์

คนส่วนใหญ่กลัวความขัดแย้ง มักจะหลีกเลี่ยง หรือถ้าเจอก็จะรู้สึกโกรธ หงุดหงิด แต่หนังสือสอนว่า ความขัดแย้งที่จัดการได้ดีกลับเป็น “ทองคำ” ที่ทำให้ความสัมพันธ์แข็งแกร่งขึ้น

ตัวอย่างจากคุณอ้อม และสามี

“ผมกับสามีมักจะทะเลาะเรื่องเงิน ผมเป็นคนประหยัด สามีเป็นคนใช้จ่ายง่าย

เมื่อก่อน เวลาเจอปัญหานี้ เราจะหลีกเลี่ยงไม่คุยกัน หรือไม่ก็ทะเลาะจนใครคนหนึ่งยอมแพ้

หลังอ่าน Connect เราลองใช้หลักการ ‘ความอยากรู้แทนการตัดสิน’

แทนที่จะบอกว่า ‘คุณฟุ่มเฟือย’ ผมถามว่า ‘ช่วยอธิบายให้ฟังหน่อยว่า ทำไมคุณถึงคิดว่าการซื้อนี้สำคัญ’

สามีก็อธิบายว่า เขาเติบโตมาในครอบครัวที่ขาดแคลน เขาเลยอยากให้ลูกมีทุกอย่างที่เขาไม่เคยมี

ผมเริ่มเข้าใจ และเล่าให้เขาฟังว่า ผมเติบโตมาในครอบครัวที่หนี้สิน เลยกลัวเรื่องเงินมาก

เราไม่ได้เปลี่ยนความเป็นตัวเอง แต่เราเข้าใจกันมากขึ้น และหาทางประนีประนอมที่ทุกคนพอใจได้”

หลักการจัดการความขัดแย้ง

1. ใช้ความอยากรู้แทนการตัดสิน – ถามว่า “ทำไม” แทนที่จะสรุปว่า “คนนี้ผิด”
2. มองว่าเป็นโอกาสเรียนรู้ – ความขัดแย้งช่วยให้เราเข้าใจมุมมองใหม่ๆ
3. แยกปัญหาออกจากตัวบุคคล – โจมตีปัญหา ไม่ใช่โจมตีคน
4. มุ่งหาทางออกร่วมกัน – ไม่ใช่หาผู้ชนะผู้แพ้

การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน

ในที่ทำงาน

กับเจ้านาย:

• แทนที่จะบ่นในใจว่า “เจ้านายไม่เข้าใจ”
• ลองพูดว่า “ผมรู้สึกไม่แน่ใจในทิศทางของโปรเจกต์ ช่วยอธิบายเป้าหมายให้ชัดเจนกว่านี้ได้มั้ยครับ”

กับลูกน้อง:

• แทนที่จะบอกว่า “นายทำผิดพลาดตลอด”
• ลองพูดว่า “เมื่อมีข้อผิดพลาดในรายงาน ผมรู้สึกกังวลเรื่องความน่าเชื่อถือของทีม”

ในครอบครัว

กับคู่ครอง:

• แทนที่จะพูดว่า “คุณไม่ช่วยงานบ้าน”
• ลองพูดว่า “เมื่อผมทำงานบ้านคนเดียว ผมรู้สึกเหนื่อยและอยากให้ช่วยกัน”

กับลูก:

• แทนที่จะบอกว่า “ลูกเรียนไม่เก่ง”
• ลองพูดว่า “พ่อรู้สึกกังวลเมื่อเห็นคะแนนสอบลูก อยากช่วยแต่ไม่รู้ว่าลูกต้องการความช่วยเหลือแบบไหน”

ผลลัพธ์

จากนักเรียน Stanford

“หลังเรียนวิชานี้ ผมได้:

• เพื่อนสนิทเพิ่มขึ้น
• ความสัมพันธ์กับครอบครัวดีขึ้น
• ได้เลื่อนตำแหน่งเพราะทำงานร่วมกับคนอื่นได้ดีขึ้น
• บางคนบอกว่าชีวิตแต่งงานรอดเพราะวิชานี้”

จากผู้อ่าน

“ผมใช้หลักการจากหนังสือเป็นเวลา 6 เดือน ผลคือ:

• ทีมงานให้ความไว้วางใจผมมากขึ้น
• ลูกเริ่มเล่าเรื่องในโรงเรียนให้ฟัง
• เมียบอกว่าผมกลายเป็นสามีที่ดีขึ้น
• มีเพื่อนแท้เพิ่มขึ้น”

ความสัมพันธ์คือทักษะที่เรียนรู้ได้

หนังสือ “Connect” ทำลายความเชื่อที่ว่า “คนเก่งเรื่องความสัมพันธ์เกิดมาพร้อม” หรือ “ความสัมพันธ์ที่ดีเกิดจากโชคชะตา”

ความจริงคือ ความสัมพันธ์ที่ดีเป็นทักษะที่พัฒนาได้ ด้วยเครื่องมือที่เรียนรู้ง่าย:

เครื่องมือสำคัญ

1. กฎ 15% – เปิดใจทีละน้อย แต่อย่างต่อเนื่อง
2. สามความจริง – พูดพฤติกรรมและผลกระทบ ไม่เดาความตั้งใจ
3. ความเปราะบางที่เหมาะสม – แสดงความเป็นมนุษย์
4. ความอยากรู้แทนการตัดสิน – เปิดใจเรียนรู้มุมมองใหม่

ข้อสำคัญ

• เริ่มที่ตัวเอง – เปลี่ยนแปลงเริ่มจากการเปลี่ยนพฤติกรรมของเราเอง
• ค่อยเป็นค่อยไป – อย่าพยายามเปลี่ยนแปลงทุกอย่างในวันเดียว
• มีเป้าหมายชัดเจน – เลือกคนที่อยากสร้างความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น
• อดทนต่อความผิดพลาด – การเรียนรู้ย่อมมีการลองผิดลองถูก

ในท้ายที่สุด หนังสือ “Connect” ไม่ได้สัญญาว่าจะทำให้ชีวิตคุณง่ายขึ้น แต่สัญญาว่าจะทำให้ชีวิตคุณมีความหมายมากขึ้น ผ่านความสัมพันธ์ที่แท้จริงและลึกซึ้งกับคนรอบข้าง

เพราะท้ายที่สุดแล้ว ความสุขที่ยั่งยืนของมนุษย์ไม่ได้มาจากเงิน ชื่อเสียง หรือตำแหน่ง แต่มาจากความสัมพันธ์ที่มีคุณภาพกับคนที่เรารัก เคารพ และไว้วางใจ

ดังนั้น ถ้าคุณอยากมีชีวิตที่เติมเต็มมากขึ้น ลองเริ่มจากการปรับปรุงความสัมพันธ์กับคนรอบข้างทีละขั้นตอน ทีละคน ทีละวัน

เพราะแต่ละความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น คือการเปิดประตูสู่ชีวิตที่ดีขึ้น

#hrรีพอร์ต