HR รีพอร์ต

กรณีศึกษา: การเลิกจ้างและจ้างกลับในรูปแบบใหม่

จุดเริ่มต้นของปัญหา

ในช่วงที่เศรษฐกิจกำลังผันผวน บริษัทผู้ผลิตภาชนะและเครื่องใช้บนโต๊ะอาหารรายหนึ่งกำลังเผชิญกับวิกฤตการขาดทุนอย่างหนัก ด้วยผลประกอบการติดลบกว่า 70 ล้านบาทในปี 2555 และเพิ่มขึ้นเป็น 111 ล้านบาทในปีถัดมา บริษัทจึงตัดสินใจปรับโครงสร้างองค์กรครั้งใหญ่ แต่การตัดสินใจครั้งนี้กลับนำมาซึ่งข้อพิพาทแรงงานที่น่าสนใจ

ภูมิหลังของบริษัท

บริษัทแห่งนี้ไม่ใช่ธุรกิจเล็กๆ แต่เป็นผู้ผลิตรายใหญ่ที่มีพนักงานกว่า 2,321 คน โดยมีโรงงานตั้งอยู่ในจังหวัด A และมุ่งเน้นการผลิตเพื่อการส่งออกถึง 80% ของกำลังการผลิตทั้งหมด สิ่งที่ทำให้บริษัทสั่นคลอนคือการปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำเป็นวันละ 300 บาท ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อต้นทุนการผลิต

มาตรการแก้ไขปัญหาที่นำมาสู่ข้อพิพาท

บริษัทได้ดำเนินมาตรการหลายอย่างเพื่อแก้ไขสถานการณ์:

1. พยายามลดต้นทุนการผลิต

2. ปรับราคาสินค้า

3. เปิดโครงการเกษียณอายุก่อนกำหนด

4. จัดโครงการให้พนักงานสมัครใจลาออก

5. เลิกจ้างพนักงานบางส่วนโดยใช้เกณฑ์ผลงานย้อนหลัง 3 ปี

แต่สิ่งที่สร้างความไม่พอใจให้กับพนักงานคือ การที่บริษัทจ้างพนักงานที่ถูกเลิกจ้างบางส่วนกลับเข้ามาทำงานใหม่ แต่เปลี่ยนสถานะจากพนักงานประจำเป็นพนักงานสัญญาระยะสั้น พร้อมปรับลดค่าจ้างเหลือเพียงวันละ 300 บาท และตัดสวัสดิการที่เคยได้รับทั้งหมด

ประเด็นข้อพิพาทสำคัญ

กลุ่มลูกจ้างที่ได้รับผลกระทบได้ยื่นฟ้องบริษัท โดยมีประเด็นสำคัญดังนี้:

1. การเลิกจ้างไม่เป็นธรรมและอาจผิดกฎหมาย

2. การจ้างกลับในรูปแบบใหม่อาจเป็นการหลีกเลี่ยงภาระทางกฎหมาย

3. เงื่อนไขการจ้างใหม่ทำให้พนักงานเสียสิทธิประโยชน์อย่างมาก

มุมมองทางกฎหมาย

ศาลจะต้องพิจารณาประเด็นสำคัญ 3 ข้อ:

1. “ความชอบธรรมของการเลิกจ้าง” บริษัทสามารถพิสูจน์ได้หรือไม่ว่าการเลิกจ้างมีความจำเป็นและใช้เกณฑ์ที่เป็นธรรม

2. “เจตนาในการจ้างงานรูปแบบใหม่” เป็นการหลีกเลี่ยงกฎหมายแรงงานหรือไม่

3. “ความเท่าเทียมในการปฏิบัติ” มีการเลือกปฏิบัติต่อพนักงานกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งหรือไม่

บทส่งท้าย

กรณีนี้สะท้อนให้เห็นความท้าทายในการสร้างสมดุลระหว่างการบริหารธุรกิจในภาวะวิกฤตกับการคุ้มครองสิทธิแรงงาน ผลการตัดสินของศาลจะเป็นบรรทัดฐานสำคัญสำหรับกรณีคล้ายคลึงในอนาคต ทั้งนี้ ไม่ว่าผลจะออกมาอย่างไร สิ่งที่ทุกฝ่ายต้องคำนึงถึงคือการสร้างความสมดุลระหว่างความอยู่รอดของธุรกิจและการดูแลสวัสดิภาพของพนักงานอย่างเป็นธรรม

อ้างอิงจาก คำพิพากษาศาลฎีกาที่ ๒๒๒๖ – ๒๓๐๔/๒๕๖๑

#hrรีพอร์ต